Ogromna liczba osób tworzących świece imitujące produkty spożywcze reaguje złością lub nazwijmy to "nadmiernym pobudzeniem" na zwrócenie uwagi, że takie świece nie są legalne i są niebezpieczne. Z jakiego powodu? Tego żadna z nich nie potrafiła nam wytłumaczyć.
Nieznajomość prawa nie zwalnia z obowiązku przestrzegania go - i tym zajmiemy się w tym wpisie - prawem.

Dyrektywa 87/357/EWG z dnia 5 czerwca 1987 r. w sprawie bliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących produktów, których wygląd wskazuje na przeznaczenie inne niż rzeczywiste, zagrażających zdrowiu lub bezpieczeństwu konsumentów to dyrektywa, która już wtedy zakazywała produktów imitujących żywność "Dyrektywa 87/357/EWG dotycząca produktów konsumpcyjnych, które nie będąc środkami spożywczymi przypominają je i mogłyby sprawiać, że konsumenci, zwłaszcza dzieci, pomylą je ze środkami spożywczymi i w konsekwencji włożą te produkty do ust, będą je ssać lub połykać, co może spowodować na przykład udławienie, zatrucie, perforację lub niedrożność przewodu pokarmowego, wywołała kontrowersję pod względem wykładni. Ponadto dyrektywę przyjęto w czasie, gdy ramy prawne dotyczące bezpieczeństwa produktów konsumpcyjnych miały bardzo ograniczony zakres. Z tych powodów należy uchylić dyrektywę 87/357/EWG oraz zastąpić ją niniejszym rozporządzeniem [Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 z dnia 10 maja 2023 w sprawie ogólnego bezpieczeńśtwa produktów, zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1828 oraz uchylające dyrektywę 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywę Rady 87/357/EWG]"

Przepisy w rozporządzeniu 2023/988 zapewniają, by po przeprowadzeniu oceny ryzyka produkty, które mogą być szkodliwe po umieszczeniu w jamie ustnej, ssaniu lub połknięciu i które łudząco przypominają środki spożywcze ze względu na kształt, zapach, kolor, wygląd, opakowanie, oznakowania, objętość, rozmiar lub inne właściwości, powinny zostać uznane za niebezpieczne. Rozporządzenie to będzie obowiązywało od 13 grudnia 2024 roku.
Czym właściwie jest produkt bezpieczny?
Definiuje to rozporządzenie.
Produkt bezpieczny to każdy produkt, który w zwykłych lub dających się racjonalnie przewidzieć warunkach używania, nie stwarza jakiegokolwiek ryzyka lub jedynie minimalne ryzyko zgodne z jego używaniem, uważane za dopuszczalne i odpowiadające wysokiemu poziomowi ochrony zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów.

Udostępnienie na rynku oznacza dostarczenie produktu do celów dystrybucji, konsumpcji lub używania na rynku Unii w ramach działalności handlowej, odpłatnie lub nieodpłatnie
Producent to każda osoba fizyczna lub prawna, która wytwarza produkt lub która zleca zaprojektowanie lub wytworzenie produktu i sprzedaje ten produkt pod własną nazwą lub własnym znakiem towarowym.
Podmiot gospodarczy to producent, upoważniony przedstawiciel, importer, dystrybutor, dostawca usług realizacji zamówień lub każda inna osoba fizyczna lub prawna podlegająca obowiązkom związanym z wytwarzaniem produktów lub udostępnianiem ich na rynku zgodnie z rozporządzeniem
Przedsiębiorca to każda osoba fizyczna lub prawna - niezależnie od tego, czy jest to podmiot prywatny czy publiczny, która działa, w tym za pośrednictwem jakiejkolwiek osoby działającej w jej imieniu lub na jej rzecz, w celach związanych z jej działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub zawodową

Artykuł 5 rozporządzenia 2023/988 mówi o tym, że podmioty gospodarcze mogą wprowadzać do obrotu lub udostępniać na rynku tylko produkty bezpieczne

Artykuł 6 rozporządzenia mówi o aspektach oceny bezpieczeństwa produktu:
1.
Podczas oceny, czy produkt jest produktem bezpiecznym, uwzględnia się w szczególności następujące aspekty:
a)
właściwości produktu, w tym jego projekt, właściwości techniczne, skład, opakowanie, instrukcję montażu oraz, w stosownych przypadkach, instrukcję dotyczącą instalacji, używania i konserwacji;
b)
oddziaływanie na inne produkty, w przypadku gdy można racjonalnie przewidzieć, że będzie on używany wraz z innymi produktami, w tym wzajemne połączenie tych produktów;
c)
oddziaływanie, jakie inne produkty mogą mieć na produkt poddawany ocenie, w przypadku gdy można racjonalnie przewidzieć, że inne produkty będą używane wraz z tym produktem, w tym oddziaływanie przedmiotów niezintegrowanych, które mają determinować, zmieniać lub uzupełniać sposób działania produktu poddawanego ocenie, co musi zostać uwzględnione przy ocenie bezpieczeństwa produktu poddawanego ocenie;
d)
sposób prezentacji produktu, oznakowania na produkcie, w tym oznakowania informujące, czy produkt jest odpowiedni dla dzieci w określonym wieku, ostrzeżenia i instrukcje jego bezpiecznego używania i utylizacji, a także inne wskazówki lub informacje na temat produktu;
e)
kategorie konsumentów używających produktu, w szczególności poprzez ocenę ryzyka dla konsumentów podatnych na zagrożenia, takich jak dzieci, osoby starsze i osoby z niepełnosprawnościami, a także wpływ różnic wynikających z płci na zdrowie i bezpieczeństwo;
f)
wygląd produktu, jeżeli mógłby on skłonić konsumentów do używania produktu w sposób inny niż ten, dla którego został on zaprojektowany, a w szczególności w przypadku, gdy:
(i)
produkt, który nie jest żywnością, przypomina ją, i można by go z nią pomylić ze względu na kształt, zapach, kolor, wygląd, opakowanie, oznakowanie, objętość, wielkość lub inne właściwości, w związku z czym istnieje możliwość wzięcia go do ust, ssania lub połknięcia przez konsumentów, zwłaszcza przez dzieci; (produkty imitujące kawy, herbaty, desery, ciasta, torty, owoce, warzywa, kanapki, słodycze, ciastka, odlewy z żelu parafinowego imitujące np. żelki)
(ii)
produkt, choć nie został zaprojektowany ani nie jest przeznaczony do użytku przez dzieci, mógłby być używany przez dzieci lub przypomina przedmiot powszechnie uznawany za atrakcyjny dla dzieci lub przeznaczony do użytku przez dzieci ze względu na sposób jego zaprojektowania, opakowanie lub właściwości;  (świece przypominające misie, maskotki, pluszaki, karuzele etc.)
g)
gdy wymaga tego charakter produktu – odpowiednie właściwości cyberbezpieczeństwa niezbędne do ochrony produktu przed wpływami zewnętrznymi, w tym działających w złej wierze osób trzecich, w przypadku gdy taki wpływ mógłby oddziaływać na bezpieczeństwo produktu, w tym możliwość utraty połączenia;
h)
gdy wymaga tego charakter produktu – ewoluujące, uczące się i predykcyjne funkcje produktu.

Artykuł 7 mówi o domniemaniu zgodności z ogólnym wymaganiem bezpieczeństwa:
1.
Do celów niniejszego rozporządzenia produkt uznaje się za zgodny z ogólnym wymaganiem bezpieczeństwa określonym w art. 5 niniejszego rozporządzenia w następujących przypadkach:
a)
produkt jest zgodny z odpowiednimi normami europejskimi lub ich częściami, do których odniesienia opublikowano w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej zgodnie z art. 10 ust. 7 rozporządzenia (UE) nr 1025/2012, w zakresie ryzyk i kategorii ryzyk objętych tymi normami; lub
b)
w przypadku braku odpowiednich norm europejskich, o których mowa w lit. a) niniejszego ustępu, produkt spełnia wymagania krajowe w odniesieniu do ryzyk i kategorii ryzyka objętych wymaganiami w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa określonymi w prawie krajowym państwa członkowskiego, w którym produkt jest udostępniany na rynku, pod warunkiem że prawo to jest zgodne z prawem Unii.

Artykuł 9 mówi o obowiązkach producentów:
[...]
2.
Przed wprowadzeniem swoich produktów do obrotu producenci przeprowadzają wewnętrzną analizę ryzyka oraz sporządzają dokumentację techniczną zawierającą co najmniej ogólny opis produktu i jego zasadnicze właściwości istotne dla oceny jego bezpieczeństwa.

Producenci zapewniają również aktualność dokumentacji technicznej oraz przechowują tę dokumentację do dyspozycji organów nadzoru rynku przez dziesięć lat po wprowadzeniu produktu do obrotu i na żądanie udostępniają ją tym organom. Producenci również są zobowiązani, by produkty były opatrzone numerem typu, partii lub serii lub posiadały inny widoczny i czytelny dla konsumenta element umożlwiiający ich identyfikację.

Z rozporządzenia 2023/988 wynika również szereg innych obowiązków i zdecydowanie nie jest to materiał na jeden wpis. Jeśli chcesz poznać wszystkie swoje obowiązki jako twórcy świec, zapraszamy na Szkolenie Online Legalne Świece!